Etappe 7: Elp - Hooghalen (15 km).  

Zondag 24-november 2013

Het is nog opvallend kleurrijk als we van de geïmproviseerde parkeerplaats het bos in lopen. Tijdens de laatste storm is er al veel blad afgewaaid, maar hier valt nog genoeg te zien. We zetten de pas er flink in en zijn al na een paar honderd meter verdwaald. Met de kaart en de GPS erbij vinden we uiteindelijk de juiste route weer. Het is geen straf om verkeerd te lopen, het is overal mooi hier.

Als we de eerste geel-rode stikkers weer zien, staan we voor een drijfnat heidegebied. Zelfs hier midden in het bos staat het grondwater tot aan de oppervlakte. Het kan ook haast niet anders na de overvloedige regen van de laatste tijd. We volgen het Drenthepad tussen 2 vennetjes met de namen Witteveen en Blankeveen. 

Direct daarna zien we wat onrealistisch aandoende borden die de voorbode zijn van de radiotelescopen die we zo gaan zien. De mobiele telefoons moeten uit, zeggen de borden. We twijfelen of veel mensen dit ook daadwerkelijk doen, maar wij doen het in ieder geval wel en zetten de mobieltjes in de vliegtuigstand. Even later zien we de eerste 2 radiotelescopen boven de bomen uitsteken.

We passeren een hoge uitkijktoren die ons een schitterend uitzicht geeft over de omgeving en speciaal ook over het Halkenveen, onderdeel van de Boswachterij Grolloo. We zien geen andere telescopen dan de 2 waar we op uitkijken dus vol verwachting gaan we weer verder, dieper de bossen in. 

Groot is de verrassing als we ineens bij een stootblok aankomen. We realiseren ons dat we via de achteringang het voormalig Kamp Westerbork zijn binnengelopen. Polizeiliches Durchgangslager Westerbork, zoals de Duitsers het officieel noemden was de verzamelplaats van Nederlandse Joden en zigeuners die vanaf hier op transport naar Oost-Europa gingen. Tussen 1942 en 1945 werden ruim 107.000 personen met goederenwagons richting Duitsland afgevoerd. Slechts 5000 van hen keerden terug. De rails zijn later teruggelegd en vormen nu een oorlogsmonument. De 93 bielzen staan symbool voor de 93 treinen die van hier naar Auschwitz I-Stammlager, Auschwitz II-Birkenau, Sobibór, Theresienstadt en Bergen-Belsen reden.

Er is veel aan symboliek te zien op deze lugubere plek. Op de vroegere appèlplaats lopen we langs de 102.000 stenen met op de meeste een Davidster. Voor elk slachtoffer 1 steen. De Duitsers hadden het ook niet erg voorzien op zigeuners, vanaf deze plek werden 245 Sinti en Roma afgevoerd. De gedenkstenen met een vlam staan als symbool voor de 213 zigeuners die niet meer terugkeerden. Naast Joden en zigeuners hebben er destijds ook tientallen verzetstrijders gevangen gezeten, waarvan ook velen op transport zijn gesteld en in de vernietigingskampen zijn omgekomen. Voor hen een steen zonder symbool. Het is bijzonder om te bedenken dat ook Anne Frank hier voor het laatst een stukje van Nederland heeft gezien.

De barakken staan er niet meer, maar de plekken waar ze stonden zijn wel goed aangegeven. Bovendien geeft een fraaie maquette een goed overzicht van de situatie van welleer. Vlak voor de ingang van het Kamp staan een aantal grote gedenkstenen, de “Tekens van Westerbork”. Deze tekens verwijzen naar de kampen waar de treinen hun eindbestemming hadden.

De houten commandantswoning van SS-Obersturmführer Albert Konrad Gemmeker staat er wonderbaarlijk nog steeds en geprobeerd wordt het tegen verval te beschermen en als monument te bewaren. Ze moeten wel opschieten, want de staat is zo te zien belabberd. Als we verder lopen komen we om de zoveel meter een rechtop staande spoorbiels tegen met op elke biels een bordje met datum, bestemming en het aantal personen die op die bewuste dag werd gedeporteerd. Ik kan het nergens vinden, maar het zal mij niet verbazen als het ook 93 bielzen zijn… 

We hebben ze al een tijdje zien staan, maar nu zien we ze in volle glorie, de radiotelescopen die onze Melkweg afspeuren naar aliens. We nemen een pauze in een hutje met uitzicht langs de 14 telescopen. En zowaar, de dichtstbijzijnde telescoop verandert ineens van richting. Er wordt hier dus gewerkt en dat op zondag. Verder zien we overal de schade van de enorme storm die op 28 oktober over het land raasde. Zelfs hier in Drenthe zijn honderden bomen als luciferstokjes afgeknapt. De telescopen lijken er onbeschadigd uit te zijn gekomen, alhoewel er staan er een paar in een afwijkende stand. Van de telescopen lopen we over het Melkwegpad, een educatief thema pad met schaalmodellen van ons zonnestelsel, richting het herinneringscentrum Westerbork. 

Onderweg komen we ook nog een wetenschappelijk experiment tegen. Fantastisch. Ina en Janet gaan in de ene halve bol staan en ik in de andere. Door de geweldig goed focussering van het geluid kan je elkaar zelfs fluisterend goed verstaan. Dus ... als alle 14 radiotelescopen met elkaar samenwerken kan je van hier zelfs een Marsmannetje een scheet horen laten.

Bij het Centrum aangekomen nemen we uitgebreid koffie, we hebben niet zoveel haast vandaag. Er komen steeds meer mensen binnen die op een gegeven moment bijna allemaal een zaal ingaan waar een lezing wordt gegeven over kamp Westerbork. Een van de sprekers is een voormalig kampbewoner, dat kan nu nog. Het laatste stuk naar Hooghalen gaat ook weer door het bos. Wat ons opvalt is de prachtige locatie van het Hogenboom vakantiepark dat we passeren. Dat moeten we even onthouden. Mooie vrijstaande bungalows in boerderijstijl en dat geïntegreerd in een bosrijke omgeving, goed gedaan. Als we weer bij de auto zijn kunnen we terugkijken op een zeer informatieve en mooie wandeling. We spreken af dat we weer verder gaan als er een dik pak sneeuw ligt.